کاربردها و امنیت ساعت های هوشمند - وبلاگ آقا ایرج

به گزارش وبلاگ آقا ایرج، افزایش بیش از هزار درصدی فراوری ساعت های هوشمند، روشن کرد، آنها آمده اند که نقشی اساسی در زندگی ما بازی نمایند.

چند سالی است که ساعت ها دیگر فقط یک نمایش دهنده زمان نیستند. شرکت هایی که تا یکی دو دهه پیش اوج تکنولوژی آن ها تعبیه ماشین حساب در ساعت بود، اکنون قابلیت هایی همانند اتصال به اینترنت، میزان گیری سطح اکسیژن خون و ضربان قلب را به ساعت های هوشمند خود افزوده اند.

کمتر از یک دهه پیش، در ابتدای رونق بازار ساعت های هوشمند، بسیاری از افراد تصور می کردند این دستگاه ها ابزارهایی ناکارآمد خواهند بود و به زودی تب بازار فروکش خواهش کرد. اما چند سال بعد با افزایش بیش از هزار درصدی فراوری ساعت های هوشمند، معین شد که این ابزارها آمده اند که نقشی اساسی در زندگی افراد بازی نمایند، و چنین بود که این پوشیدنی های هوشمند پیشرفت کردند و به قابلیت های بیشتری مجهز شدند.

قابلیت های ساعت های هوشمند چیست؟

اغلب ساعت های هوشمند، چه برای استفاده روزمره و چه برای اهداف خاص، مجموعه ای از ویژگی های مشابه را ارائه می دهند. در ایران نیز بیشتر ساعت های هوشمند پرطرفدار، از جمله محصولات اپل، سامسونگ، شیائومی، و هوآوی در بازار یافت می شوند، اما برخی از ویژگی های آن ها در ایران قابل استفاده نیست. برای نمونه، بسیاری از مدل ها در نمایش اعلان های فارسی مشکل دارند، یا سنسور اشباع اکسیژن خون و قابلیت سنجش نوار قلب اغلب ساعت های هوشمند اپل، در ایران کار نمی نماید. قیمت بالای ساعت های هوشمند نام های تجاری معروف در ایران، باعث شده است که صدها مدل ساعت هوشمند ناشناخته و ناامن به بازار ایران سرازیر گردد که هر یک ادعا می نمایند تمام قابلیت های مدل های پیشرفته را با قیمتی ناچیز ارائه می دهند و افراد زیادی هم تحت تاثیر این تبلیغات قرار می گیرند؛ غافل از آنکه نه تنها کارایی این نوع محصولات محدود و طول عمر آن ها کوتاه است، بلکه می توانند تهدیدی برای امنیت داده های کاربران باشند و اطلاعات آن ها را سرقت نمایند.

ساعت های هوشمند به خوبی می توانند اعلان های گوشی را به ساعت انتقال دهند و کنترل تلفن را به وسیله ساعت امکان پذیر نمایند. در نسل اول ساعت های هوشمند، اعلان ها تنوع زیادی نداشت و اتصال به تلفن مهم ترین حسن آن محسوب می شد، اما تکنولوژی های پوشیدنی نسل تازه چندین حسگر را در خود جای داده است که حتی گاهی می تواند جان افراد را نجات دهد. برای مثال، سری های تازه ساعت اپل دارای حسگر سقوط است. اگر هنگامی که ساعت را بر دست خود بسته اید زمین بخورید، حسگر منتظر حرکت بعدی شما می ماند؛ اگر هیچ حرکتی را تشخیص ندهد، یک سری اعلان های تکمیلی ارسال می نماید و اگر پاسخی دریافت نکند، ساعت فرض می نماید که مجروح شده اید و یک پیغام هشدار به وابستگان شما یا اورژانس ارسال می نماید. حسگر شتاب سنج، حسگر آنالیز ضربان قلب با قابلیت محاسبه سطح اکسیژن خون، فشارسنج، و ارتفاع سنج نیز از دیگر مواردی است که در نسل تازه ساعت های هوشمند، توجه ویژه ای به آن ها شده است.

بعلاوه، ساعت های هوشمند نسل تازه از فروشگاه های خرید و بارگذاری برنامک هم پشتیبانی می نمایند. اگر چه سازوکار فروشگاه های بارگذاری برنامک متفاوت، و برنامک های آن ها محدود است، اما با ارایه برخی برنامک های اختصاصی، مانند برنامک های ویژه پیاده روی یا غواصی، تجربه کاربری منحصر به فردی در اختیار کاربران قرار می دهند.

ایمنی ساعت های هوشمند در چه سطحی است؟

لزوم توجه به امنیت ساعت های هوشمند، در بالاترین سطح اهمیت قرار گرفته است، زیرا علاوه بر آنکه اطلاعات تلفن همراه روی ساعت همگام سازی می گردد، داده های مرتبط به سلامت، از جمله ضربان قلب، فشارخون، و در برخی مدل ها حتی عادت ماهانه زنان نیز در آن ها ذخیره و پردازش می گردد. با گذشت چندین سال از ظهور ساعت های هوشمند، همچنان نگرانی های حریم خصوصی و امنیت داده هایی که این دستگاه ها جمع آوری و ذخیره می نمایند، پا برجا است و به ویژه در ایران که استقبال زیادی از ساعت های هوشمند گمنام شده است، احتمال سوءاستفاده از اطلاعات کاربران از سوی سازندگان، بیشتر است.

در ساعت های هوشمند نیز، همانند رایانه و تلفن هوشمند، یکی از مهم ترین راه های نفوذ مجرمان اینترنتی به ابزار هوشمند، استفاده از برنامک های جعلی است. این برنامه ها که بیشتر در فروشگاه های برنامک غیررسمی رواج دارند و یافت می شوند، با درخواست برای ورود به حساب کاربری آغاز به کار می نمایند و پس از آن، اطلاعات را سرقت می نمایند. بلوتوت کم مصرف یکی دیگر از دروازه های ورود مهاجمان اینترنتی به ساعت هوشمند است. بلوتوت، ساعت هوشمند را به تلفن، هدفون، و سایر دستگاه های کاربران آن متصل می نماید. اما به علت پروتکل های پیچیده آن، آسیب پذیری هایی در رمزگذاری داده های بلوتوت وجود دارد. با استفاده از آسیب پذیری های رمزگذاری داده ها، مجرمان می توانند به دستگاه های کاربران متصل شوند و به اطلاعات آنان دسترسی یابند.

رمزعبور های پیش فرض دستگاه ها (Factory Default Passwords) نیز یکی دیگر از تهدیدات امنیت ساعت های هوشمند است. رمزعبور های پیش فرض کارخانه، ابزار فنی پشتیبان است که برای دسترسی به دستگاه های اینترنت اشیا (IOT) به کار می رود. از آنجایی که پس از خریداری دستگاه ها، این گذرواژه ها بدون تغییر باقی می مانند، مجرمان اینترنتی ممکن است بتوانند رمز عبور افراد را به وسیله هک و جست وجوی آنلاین به دست آورند. برای جلوگیری از این اتفاق، خریداران ساعت هوشمند نخست باید از وجود این گذرواژه مطلع باشند. اغلب سازندگان، دستورالعمل های تغییر رمز عبور را در دفترچه راهنما ذکر می نمایند، اما تعداد کمی از خریداران به این مورد توجه می نمایند. گاهی اوقات هم احتیاج است که کاربر با شرکت تماس بگیرد تا رمز عبور خود را به روز کند. اما همان طور که گفته شد، فروشندگان دستگاه های مقرون به صرفه قیمت موجود در بازار ایران، راه ارتباطی برای کاربران در نظر نگرفته اند و در بسیاری موارد اطلاعات دقیقی از سازندگان آن ها نیز در دست نیست.

تنها خطرات امنیتی نیست که کاربران باید به آن ها هوشیار باشند. داده هایی که دستگاه ها جمع آوری می نمایند، نیز موضوع پراهمیتی است. تجارت داده ها در سال های اخیر رونق بیشتری یافته است و از این رو، شرکت های سازنده ممکن است برخی داده های کاربران را با تبلیغ نمایندگان طرف سوم به اشتراک بگذارند. براساس گزارش موسسه Juniper Research، عایدی حاصل از داده های فروخته شده از سوی سازندگان تکنولوژی های پوشیدنی به شرکت های بیمه در سال 2023، می تواند به 855 میلیون دلار برسد. به همین علت، بهتر است مجوزهای زیادی به برنامک های ساعت هوشمند خود ندهید و حسگرهای دستگاه را تنها در مواقع لزوم فعال کنید.

از آنجایی که ساعت های هوشمند می توانند به تلفن متصل شوند، آسیب پذیری هر یک از این دستگاه ها می تواند موجب به خطر افتادن دیگری گردد. به همین علت، به روزرسانی مداوم نرم افزارها و سیستم عامل ساعت و تلفن هوشمند، گامی مهم برای حفظ امنیت است. بعلاوه، اتصال غیرمجاز را به وسیله تنظیمات Activation Lock در ساعت خود مسدود کنید. این قابلیت، از دسترسی سارقان به اطلاعات ساعت دزدیده شده جلوگیری می نماید.