سرانجام نگران کننده یک رویداد - وبلاگ آقا ایرج

به گزارش وبلاگ آقا ایرج، تا شروع دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران چیزی نمانده است و با این حال، نمایشگاه مجازی کتاب استان آذربایجان غربی با احوالی نگران کننده به خاتمه می رسد؛ نگرانی ای که البته آنالیز ها می گویند که چندان هم دور از انتظار نیست.

به گزارش وبلاگ آقا ایرج، در روزهای اخیر بستر فضای مجازی میزبان هفدهمین نمایشگاه کتاب آذربایجان غربی بود؛ رویدادی که هر چند در روزهای سرانجامی تمدید هم شد اما انگار انتظارات را چندان که باید برآورده ننموده است.

علیرضا نوروزی، مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان غربی در روز دوشنبه (19 دی ماه) در مراسم سرانجامی این رویداد در حالی از فروش 4 هزار و 538 جلد کتاب اطلاع داد که به گفته او، این مقدار فروش نسبت به جمعیت 3 میلیونی استان بسیار پایین است.

نگاه از زاویه ای دیگر به ماجرا، حتی اوضاع را از این هم نگران کننده تر نمایش می دهد؛ تعداد سفارش های نمایشگاه مجازی کتاب استان آذربایجان غربی حتی به تعداد ناشران حاضر در این رویداد مجازی هم نرسیدند. در این نمایشگاه 10روزه 975 ناشر از سراسر کشور و 22 ناشر از استان و 100 ناشر خارجی حضور داشتند اما در مجموع تنها 780 سفارش خرید کتاب به ثبت رسید.

با این حال، آنالیز چند نکته در ذیل این نگرانی جای دارد.

نخست این که بر اساس نسبت تعداد کتابفروشی های هر استان به مقدار جمعیت آن (این موضوع پیش تر به صورت مفصل در گزارشی با عنوان بازماندگانی در شهر آنالیز شد) آذربایجان غربی از استان هایی است که به نسبت جمعیت ساکن، تعداد قابل توجهی کتابفروشی ندارد؛ از همین رو شاید اساسا نباید منتظر آمار خوبی از خرید کتاب از سوی شهروندان این استان بود. و به بیانی دیگر، اگر انتظار می رود مردم این استان تمایل بیشتری به خرید کتاب نشان دهند، تماس و اصطکاک بیشتری نیز با این کالای فرهنگی باید وجود داشته باشد. هرچند ازسویی شاید خلاف این دیدگاه هم صادق باشد؛ به این معنی که برای استانی با تعداد پایین کتابفروشی اتفاقا انتظار استقبال بیشتری از نمایشگاه کتاب برود.

علاوه بر این، آرشیو آمار نشر خانه کتاب و ادبیات ایران نشان می دهد که آذربایجان غربی در شش ماه گذشته در لیست استان هایی که بیشترین تعداد و درصد کتاب های چاپ اول منتشرشده را دارند، جایی نداشته است.

(بر اساس اعلام خانه کتاب و ادبیات ایران تنها استان هایی که بیش از 2 درصد داشته اند، در این جدول ها آمده اند.)

این در حالی است که با سرانجام طرح پاییزه کتاب 1400 و اعلام شدن اسامی پرفروش ترین کتابفروشی ها بر اساس تعداد کتاب، پرفروش ترین استان ها بر اساس مبلغ فروش و پرفروش ترین استان ها بر اساس تعداد کتاب باز هم نامی از آذربایجان غربی دیده نشد. هر چند 25 کتابفروشی از این استان در طرح شرکت نموده بودند.

بر اساس اطلاعات موجود، در آخرین طرح فصلی کتاب، سهم آذربایجان غربی از مقدار کتابفروشی ها 2، از مقدار کل فروش 3 و از تعداد کتاب ها نیز 2 درصد بود.

البته قیاس مقدار فروش 8,117,763,978 ریالی این استان در طرح پاییزه با فروش حدود 2 میلیارد ریالی (215 میلیون تومانی) آن در رویداد اخیر نشان می دهد که به میان آمدن پای فضای مجازی نیز چندان بی تاثیر نبوده است.

چنان که بر اساس گزارش سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی از شرایط کیفیت اینترنت و تعداد اشتراک اینترنت و ضریب نفوذ در 31 استان کشور که در شش ماه اول سال 99 منتشر شد نیز آذربایجان غربی به لحاظ مقایسه درصد ضریب نفوذ پهنای باند در استان ها و مقایسه درصد ضریب نفوذ تکنولوژی ADSL در استان ها در سطح پایینی نهاده شده است که با این حال می توان تصور کرد ممکن است مشکل اختلال در دسترسی مخاطبان به نخستین نمایشگاه مجازی کتاب در این رویداد نیز تکرار شده باشد.

در چنین شرایطی هنوز هم باید انتظار فروشی نجومی را از نمایشگاه کتاب استانی آذربایجان غربی داشت؟

وقتی مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان غربی در سرانجام نمایشگاه مجازی کتاب این استان از نگرانی ای با عنوان استقبال اندک مراجعین یاد می نماید، آمار نهایی این رویداد را در کنار سایر عوامل موجود قرار داده و قضاوتی همه جانبه اجرا شده است؟

آن چه در این مجال و درخصوص رویداد یکی از استان های کشور مورد آنالیز نهاده شد شاید بخشی از عواملی باشد که ضروری ست در قضاوت های دیگر و انتظارات دیگر حوزه فرهنگ و به ویژه کتاب نیز مورد آنالیز قرار گیرد.

در آستانه دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران باید یادآور شد که شرایط کتاب منحصر به یک تریبون در سرانجام یک رویداد نیست و اگر در انتظار بهبود شرایط آن هستیم شاید باید به سراغ بهبود شرایط سایر جنبه های موجود نیز برویم.